یَا ابْنَ جُندب لَو اَنَّ شیعتَنا اسْتَقامُوا لَصافَحَتْهُمُ الملائکةُ و لاََظَلَّهُمُ الغَمامُ وَ لاََشرَقُوا نَهاراً و لأَکَلُوا مِن فَوقِهِم و مِن تَحتِ اَرجُلِهِمْ و لَما سَأَلُوا اللّهَ شَیئاً اِلاّ اَعطاهُم.
اى پسر جندب، اگر شیعیان ما استقامت داشته باشند (یعنى به وظایف دینى شان درست عمل کنند و به آنچه معتقدند، پاى بند باشند و در پیروى ما از راه صحیح خارج نشوند) فرشتگان با آنان مصافحه مى کنند و (در حرارت آفتاب) ابرها بر سرشان سایه مى اندازند (حتى هنگامى که قرار است باران ببارد، خداوند باران را در شب نازل مى کند تا در روز هوا برایشان آفتابى باشد) و از بالاى سر و زیر پا برایشان روزى مى فرستد (یعنى نعمت از اطراف بر آنها مى ریزد) و هیچ درخواستى از خدا نمى کنند، مگر این که به آنها عطا مى کند.
همه مردم طالب سعادت و فطرتاً به دنبال خوشبختى اند، از گرفتارى ها به تنگ مى آیند و براى خلاصى از آنها تلاش مى کنند. اما در چند زمینه با همدیگر اختلاف نظر دارند; یکى از آنها تعیین «مصداق سعادت» است. همه مى خواهند خوشبخت باشند و هیچ وقت دچار گرفتارى و بدبختى نشوند، اما بسیارى از آنها نمى دانند که خوشبختى واقعى کدام است.
بسیارى از مردم تصور مى کنند مطلوب فطرى آنها همین لذت هاى زودگذر دنیوى است. از این رو، همه توان خود را صرف رسیدن به آن مى کنند و دنبال چیز دیگرى نمى روند. اینها تلاش نمى کنند تا دریابند سعادت واقعى کدام است.
دسته اى دیگر از مردم اجمالا مى دانند که لذت هاى زودگذر لیاقت دل بستگى را ندارد. آنها مى بینند که هر روز مردم به چیزى دل مى بندند و توجهشان را صرف به دست آوردن آن مى کنند، ولى هر قدر هم نسبت به چیزى علاقه مند بوده و از رسیدن به آن خرسند شده باشند، برایشان باقى نمى ماند و از بین مى رود. مى بینند که آنچه مردم زندگیشان را صرف به دست آوردن آن کرده بودند پایدار نمى ماند و به اصطلاح، «آنچه را نپاید دل بستگى را نشاید.» درمى یابند که اینها لیاقت دل بستن ندارند، اما نمى دانند آنچه را باید دنبال کنند چیست. این قبیل افراد دو دسته اند:
یک دسته کسانى اند که به کمک عقل و راهنمایى هاى افرادى که از سوى خداوند آمده اند هدف اصلى شان را مى شناسند و مى فهمند سعادت واقعى چیست; همان که در اصطلاح، از آن به «قرب خداوند» تعبیر مى کنیم و به تعبیر قرآن: خالِدِینَ فِیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الاَْرْضُ.1 این دسته به این نتیجه مى رسند که سعادت واقعى این است که انسان نزد خداوند از خوشبختى ابدى و بى نهایت بهره مند باشد.
اما دسته دیگر وقت صرف مى کنند، فکر مى کنند، بحث مى کنند، اما در شرایطى قرار مى گیرند که موفق نمى شوند حقیقت را بفهمند. دچار شک و شبهه هاى واهى و وسوسه هاى شیطانى مى شوند; نه خدا را درست مى شناسند و نه قیامت را درست باور دارند; کوتاهى نمى کنند، اما تشخیص هم نمى دهند.
کسانى که سعى مى کنند و راه درست را مى شناسند و مى فهمند که سعادت واقعى در قرب خدا و جوار رحمت او است، باید در صدد برآیند که راه صحیح رسیدن به آن را بشناسند. اما برخى از افراد در این زمینه وقت کافى نمى گذارند و به قدر کافى تحقیق نمى کنند. آنان متوجه مى شوند که سعادت حقیقى در ایمان به خدا و روز جزا است، در این است که انسان نزد خداوند معزّز و مقرّب باشد، اما سعى نمى کنند که بفهمند راه آن کدام است. به حرف هر کس اعتماد مى کنند و تحت تأثیر شرایط حاکم بر جامعه قرار مى گیرند و به قدر کافى به تحقیق نمى پردازند. دیگرانى هم که در اطراف آنها هستند، نمى توانند راه صحیح را به آنها نشان دهند. البته نشناختن این دسته مراتبى دارد; برخى در مسایل فردى به شناخت کافى نمى رسند و برخى در مسایل اجتماعى یا سیاسى یا غیر آن.
در هر صورت، برخى افراد موفق مى شوند به شناخت کافى برسند; اما شناخت پیداکردن کافى نیست و پس از آن، نوبت «عمل» مى رسد; یعنى رسیدن چنین اشخاصى به سعادت مطلوبشان در گرو این است که چقدر در این راه پاى مردى نمایند، از راه صحیح منحرف نشوند و افراط و تفریط ننمایند.
1. هود (11)، 107.
